Bijdrage Cultuurfonds

Dankzij een ruime financiële bijdrage van het Cultuurfonds hebben we de aanschaf van een professionele A3 scanner kunnen bekostigen. Zo’n A3 scanner was een lang gekoesterde wens van SHM. Met deze A3 scanner kunnen we nu hele krantenpagina’s in een keer scannen.

Het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo wil namens alle medewerkers het Cultuurfonds bedanken voor haar bijdrage.

Rechtszaken Rechterlijk Archief Kedingen toegevoegd

In de rubriek Bronnen: Rechterlijk Archief Kedingen staan, naast de al eerder geplaatste archieven van vrijwillige zaken, nu ook vermeld de contentieuze zaken, d.w.z. rechtszaken die hoofdzakelijk gaan over geldzaken zoals aanmaningen, schulden, panding/beslaglegging, erfeniskwesties en executoriale verkopingen. Het betreft de periode 1731-1811 van Elsen en 1690-1811 van Markelo, Stokkum, Herike en Kerspel Goor.

Uitslag Rabo ClubSupport 2023

De uitslag van de Rabo ClubSupport is bekend. Stichting Heemkunde Markelo heeft een bedrag van € 286,98 beschikbaar gesteld gekregen voor de aanschaf van een nieuwe computer. We willen namens het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo de Rabobank Noord en West Twente bedanken voor deze sponsoractie. Uiteraard willen we ook iedereen bedanken die op ons heeft gestemd.

De lijst met sponsorbedragen voor Markelo:

Sportclub Markelo€ 812,49
Fanfare Markelo€ 631,28
De Maarkelse Boake€ 413,82
Molen van Buursink€ 371,53
Gymnastiekvereniging Markelo€ 347,38
JAM€ 323,22
M.T.V.’65€ 305,10
De Biscaya’s€ 299,06
Stichting Heemkunde Markelo€ 286,98
EHBO afd. Markelo Diepenheim€ 274,89
Markelose Motorclub Ons Genoegen€ 262,81
PJGO Markelo€ 250,73
Komiok Stokkum€ 226,57
Stichting IJsbaan Markelo€ 214,49
Buurtvereniging Herike-Elsen€ 202,41
Paardrijden voor iedereen€ 202,41
Vrouwen van nu Markelo€ 196,37
Paarden- en Ponysport Markelo€ 190,33
Museum Eungs Schöppe€ 178,25
Nootzaak€ 172,21
PSV Markelo€ 154,08
Gospel koor Enjoy€ 148,04
Buurtvereniging Markelosebroek€ 135,96
Sportvereniging Markvogels€ 129,92
Ouderenvereniging Markelo€ 129,92
H.V.V. Markelo€ 117,84
Folkloristische Vereniging Markelo€ 105,76
ASVM€ 100,00
Stichting Marklore€ 100,00
Menclub Markelo€ 100,00
Markelose Tafeltennis Club€ 100,00
TTvW€ 100,00
Stichting Markelosebroek€ 100,00
Biljartvereniging De Kroon Markelo€ 100,00
Stichting Beheer Eungs Schöppe€ 100,00
Toneelvereniging Bilderdijk€ 100,00
Oranjevereniging€ 100,00
Stichting Dorpsraad Markelo€ 100,00
Buurtvereniging Pothoek€ 100,00

Veldnamen Markelo digitaal toegankelijk

De oude veldnamen die in Markelo eeuwenlang werden gehanteerd om de percelen te onderscheiden zijn grotendeels achterhaald en voor altijd digitaal vastgelegd. Ook de namen van boerderijen, gebouwen, landschappen, nederzettingen zijn inclusief een beschrijving en foto’s vastgelegd.

Kijk op Verhalend Landschap – veldnamen

Rabo ClubSupport 2023 van start

Van maandag 4 t/m dinsdag 26 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club. Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee. Kunnen wij op jouw stem rekenen?

Stem nu in de Rabo App (Kies Service, Stem op jouw club) of online op rabobank.nl/leden/clubsupport.

Leden die niet online bankieren, krijgen een mail of brief met hun stemcode en kunnen via een speciale stemsite stemmen.

Stolpersteine gelegd in Markelo

Op zaterdag 15 april gen zijn op drie locaties in Markelo Stolpersteine geplaatst. Met het project Stolpersteine wil Stichting Heemkunde Markelo aansluiten bij de doelstelling om de in Markelo woonachtige Joodse families te herdenken die slachtoffer zijn geworden van het nazisme. Veertien Stolpersteinen met op elk steentje één naam, zijn vanmorgen door kunstenaar Gunter Demnig gelegd aan de Kemperweg 2, het Pastoriepad/Kaasplein en de Bergweg 30. Dit zijn de adressen waar de Joodse slachtoffers op dat moment in Markelo, woonachtig waren.

Deze Stolpersteine, ook wel struikelstenen genoemd worden gemaakt door kunstenaar Gunter Demnig. Op elke steen met een messing vlak staat de naam van één slachtoffer. De stenen liggen vlak in de straat en door de weerkaatsing van het licht vallen ze op. Als voetganger wordt je er naar toe getrokken, is het idee van Demnig. Het laat je stilstaan bij de steen en terugdenken aan de oorlogsjaren. Het struikelen wordt dan ook niet letterlijk bedoeld maar symbolisch.

Naar aanleiding van het plaatsen van de stolpersteine heeft onze stichting een boekje uitgebracht over de Joodse Markelose geschiedenis en informatie van de Joodse families die op deze stenen zijn vermeld.
Verkrijgbaar zolang de voorraad strekt in ons archief elke dinsdag en donderdagochtend voor de prijs van € 10.

Familie Nijland (Elsen) toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Nijland – Elsen toegevoegd.

De naam Nijland komt in (het oosten van) Nederland bijzonder veel voor (in 1947 3540 personen en in 2007 5052).
Een andere grotere Markelose tak Nijland heeft de roots liggen op erve Nijland op de Langstraat.

De oorsprong van deze Elsense tak liggen op de erven Groot Bijsterman en Kleine Bijsterman of Nijland; deze zijn beide echter gelegen op Rijssens
grondgebied nabij de samenkomende grenzen van Rijssen, Elsen en Wierden (Enter)

Oudst gevonden voorvader is Hendrik Bijsterman die boert op (Groot) Bijsterman; echter zijn nazaten noemen zich ook Nijland.

Zijn kleindochter Berendina Nijland verhuist naar het nabij gelegen Klein Bijsterman bij haar huwelijk in 1747 met Rijssenaar Jan Lenfers. Deze Jan is de eigenlijk stamvader in rechte lijn van de meeste huidige Elsense Nijland’s, want zijn nazaten gaan zich ook Nijland noemen.

Uitslag Rabo ClubSupport 2022

De uitslag van de Rabo ClubSupport is bekend. Stichting Heemkunde Markelo heeft een bedrag van € 286,45 beschikbaar gesteld gekregen voor de aanschaf van een nieuwe computer. We willen namens het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo de Rabobank Noord en West Twente bedanken voor deze sponsoractie. Uiteraard willen we ook iedereen bedanken die op ons heeft gestemd.

De lijst met sponsorbedragen voor Markelo:

SC Markelo€ 751,89
Muziekver.De Fanfare€ 522,12
AED Markelosebroek€ 292,34
Stichting Heemkunde Markelo€ 286,45
WTC Markelo€ 286,45
JAM€ 280,56
Maarkelse Boake€ 280,56
Buurtvereniging Herike-Elsen€ 262,89
vrouwen van nu markelo€ 262,89
EHBO VerenigingMarkelo Diepenheim€ 256,99
Molen van Buursink€ 245,21
Stichting IJsbaan Markelo€ 233,43
PJGO Markelo€ 221,64
Ponyclub Markelo€ 215,75
Eungs Schöppe€ 209,86
Komiok Stokkum€ 209,86
Markelose Motorclub Ons Genoegen€ 209,86
Paardensportvereniging Snorrewind€ 209,86
Gymnastiekvereniging “Markelo”€ 203,97
M.T.V.’65€ 192,19
RV Markelo€ 186,29
Buurtvereniging Markelosebroek€ 174,51
Markel-up€ 174,51
Ouderenvereniging Markelo€ 150,94
Motorcross Markelo€ 139,16
Oranjevereniging Markelo€ 133,27
Folkloristische Vereniging Markelo€ 127,38
NooTzaak€ 121,49
HERVORMDE VROUWEN VERENIGING€ 109,70
Stichting Dorpsraad Markelo€ 109,70
ASVM€ 100,00
Buurtvereniging Pothoek€ 100,00
idem€ 100,00
S.V. Markvogels€ 100,00
St. Paarden- en Ponysport Markelo€ 100,00
Stichting Marklore€ 100,00
TTvW Hof van Twente Triathlon€ 100,00

Familie Potman toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Potman toegevoegd.

Onderstaande personen genaamd Potman en Po(d)t hebben hun roots liggen en hun achternaam te danken aan de al lang verdwenen herberg de Oude of Kleine Pot, toen gelegen op de huidige splitsing Potdijk-Potkamp in Herike bij Markelo.

Situatie circa 1820; links het huidige Cafe de Pot

De Oude Pot zal ver voor 1600 al zijn gesticht; het huidige Cafe de Pot lijkt vooralsnog in de 17e eeuw te zijn ontstaan. Beide panden worden echter een paar eeuwen als cafe en herberg genoemd.
De Oude Pot is in de 80-jarige oorlog (1568-1648) verwoest geweest.
In 1682 zou een vrouw Stabbe eigenaar zijn van het pand en in 1752 een familie Sprakel uit Goor; in 1753 kopen pachters Jan Hofman en zijn vrouw Harmken Potman de herberg met enkele stukken grond voor f 550 van Sprakel.
Het is tot 1823 bewoond geweest door nazaten Potman, want in dat jaar verkoopt het echtpaar Holstege-Potman de boerderij/herberg aan Wolter Stoelhorst.

De bewoners van de Pot hadden nog al wat (huwelijks-)relaties met Holten. Aldaar noemden zij zich Pot of Podt en de in Markelo blijvende nazaten gingen als Potman verder door het leven.

De laatste bewoner van de Oude Pot was vrijgezel Gerrit Jan Schreurs die in 1955 overleed. Kort daarna is de boerderij afgebroken.

Het aantal personen in Nederland met de namen Potman en Po(d)t is overigens zeer talrijk:

19472007
Potman251302
Pot27733789
Podt148193

Rabo ClubSupport 2022 van start

Van maandag 5 t/m dinsdag 27 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club. Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee. Kunnen wij op jouw stem rekenen?

Stem nu in de Rabo App (Kies Service, Stem op jouw club) of online op rabobank.nl/leden/clubsupport.

Leden die niet online bankieren, krijgen een mail of brief met hun stemcode en kunnen via een speciale stemsite stemmen.

Familie Koelers toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Koelers toegevoegd.

Alle thans in Nederland wonende personen met de naam Koelers hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan het aloude erve Koelert gelegen in de buurtschap Herike nabij Markelo.

Rond 1706 kwam hier de in Haaksbergen geboren Roelof Horsting wonen; hij trok eerst een paar jaar in op het oudershuis van zijn vrouw erve Alink in Stokkum. De eerste generaties noemden zich Kuilmans of Koelman(s).

Zijn kleinzoon Jan Koelers (*ca1734, zie onder generatie II.3) stichtte in 1765 een nieuw boerderijtje aan de Rijssenseweg (later Vastert geheten, thans tuincentrum Bloemendal). Zijn weduwe Geertjen Bruil hertrouwde in 1770 met buurtgenoot Garrit Plasman en zijn nakomelingen gingen zich ook
Koelers noemen. Deze Garrit is de feitelijk stamvader van de huidige Koelers in mannelijke lijn.

Het oude erf Koelers is sinds 1772 (en tot op heden) bewoond door meerdere generaties Elkink.

Het aantal personen met de naam Koelers is de laatste decennia afgenomen: in 1947 waren het er 40
en in 2007 droegen 21 personen deze naam.

Familie Kranenberg toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Kranenberg toegevoegd.

Veel personen met de naam Kranenberg, Klein Kranenberg, Kranenbarg, Weulen Kranenberg en Weulen Kranenbarg hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan een paar oude erven (Klein) Kranenberg in Vorden.
In Markelo vestigden zich drie verschillende takken uit Vorden en wel:

Tak A

Nazaten van Jan Onstenk op Klein Kranenberg en wel Gerrit Kranenberg (generatie III.1) die zich circa 1772 vestigde in Kerspel Goor. Gerrit noemde zich aanvankelijk Klein Kranenbarg (of -burg) maar dat werd uiteindelijk Kranenberg. Vele Kranenberg’s van deze tak waren spoorwegarbeider/beambte.

Tak B

Jan Kranenberg (generatie IV.5) die zich in 1850 vanuit Diepenheim vestigde op erve Hekhuis is Herike. Oudst gevonden voorvader in Vorden is Derck Cranenborg (zie vanaf blz 20).

Tak C

Willem Klein Kranenberg die in 1918 ging boeren op Philipsburg/Flipborg aan de Twikkelerweg;
Hij kwam toen met zijn gezin van Ruurlo. Er is een verre familierelatie in de 17e eeuw met tak A.

Familie Bolink toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Bolink toegevoegd.

De families met de naam Bolink hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan één
van de drie onderstaande erven.

Tak A

In de buurtschap Achterhoek bij Markelo is een erve Bolink bekend vanaf 1381 waar het vermeld wordt in de registers en rekeningen van het bisdom Utrecht.
Het was eerst beleend aan meerdere generaties van de families Thye en Van Reede. In 1671 komt het in bezit van het nabij
gelegen huis Oldenhof. In 1816 kocht, bij een openbare verkoop, pachter Sanderman de boerderij wiens nazaten het nog steeds bewonen.

Tak B

Het tweede erve Bolink was gelegen op de Elsener Borkeld en tot 1811 behorende onder het richterambt Kedingen, daarna Markelo. Het wordt voor het eerst genoemd in het vuurstedenregister van 1675 waarbij vermeld is dat het is afgebrand.
De Borkeld is oorspronkelijk een zanderig en onvruchtbaar gebied gelegen tussen Markelo, Holten en Rijssen waar nauwelijks bewoning voorkwam. Op het Markelose gedeelte waren Bolink, met het nabij gelegen erve Borkend, de enige twee oude boerderijen op de oorspronkelijke Elsener Borkeld.
Achtereenvolgende eigenaren van het erf waren de families Boekholt en Putman, vanaf 1750 een Holtense familie Schuitert en in 1864 kwam het in bezit van een familie Stam van de Rijssener Borkeld.
Bij een openbare verkoping in 1895 werd het gekocht door Teunis Aanstoot wiens nazaten het tot 1978 in bezit hadden.
Na de fusie in 2001 tussen de gemeenten Rijssen en Holten is een gedeelte ten noorden van de snelweg A1 waar ook Bolink lag onder deze nieuwe gemeente toegedeeld.
In 2005 is de boerderij afgebroken en vervangen door een landhuis.

Tak C

Het derde erve Bolink is gelegen aan de westzijde van Holten aan de toenmalig genaamde Holterdijk en het wordt in de rechterlijke archieven van Holten reeds in het begin der 17e eeuw genoemd.
Begin 18e eeuw blijkt de boerderij eigendom te zijn van Odilia douairière gravin van Flodorf, vrouwe van Dorth; zij neemt namelijk in 1710 een hypotheek op het pand samen met een baron van Wassenaer Obdam, mogelijk een neef van haar.
In 1759 kwam het echtpaar Derk Jan Dikkers-Margaretha Vincent op de boerderij wonen. Dikkers was toen ook de eigenaar van het pand en hij werd ook wel met de dubbele naam Dikkers Bolink vermeld.

Het is opvallend zoveel tweede en derde huwelijken voorkwamen in de families Bolink.
Bijzonder veel Bolink’s waren als wever/fabrieksarbeider werkzaam in de textielindustrie van o.a. Nijverdal en in Twente. Ook werkten velen vanaf eind 19e eeuw als spoorwegarbeider-beambte.
Enkele families emigreerden naar Canada en de USA.
In 1947 kwam de naam Bolink 490 keer voor in Nederland en in 2007 waren er 640 personen met deze naam.

Opmerking: onderstaand vermelde drie genealogieën zijn na 1900 niet compleet.

Familie Lubbers toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Lubbers toegevoegd.

De familie Lubbers hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan het erve Lubbers gelegen aan de Stationsweg te Stokkum.

De boerderij lijkt gesticht te zijn in de 16e eeuw maar behoorde eerst niet tot de grootste boerderijen; het was altijd eigendom van de bewoners.

In april 1942 is de boerderij afgebrand (niet door oorlogshandelingen) en ernaast weer herbouwd.

De sluitstenen van de oude boerderij zijn in het nieuwe pand wederom ingemetseld. Thans is het een woonboerderij

Begin 1800 vertrok een Derk Lubbers naar Geesteren en vele generaties waren daar timmerman. In Markelo lijkt de naam Lubbers te gaan uitsterven (althans met de roots op dit erve).

De naam Lubbers komt overigens veel voor in Nederland: in 1947 waren er 2619 personen met deze
naam en in 2007 was dit aangegroeid tot 4296 personen.

Familie Lodeweges toegevoegd 

In de rubriek Markelose Families is de familie Lodeweges toegevoegd.

De roots van de hieronder vermelde personen met de namen Lodeweges, Lodewegen, Lodewegens, Lodeweeg en Lodeweegs liggen in de Duitse plaats Gronau net over de grens bij Enschede.

De circa 1659 geboren Abraham (generatie III.1) vestigde zich rond 1682 te Markelo en wel op de boerderij die vanaf dat moment dan ook Abrahams werd genoemd; aldaar woonden vijf generaties Lodeweges. Het is het latere en oude café Het Wapen van Markelo. In 2003 is dit pand enkele tientallen meters naar links verplaatst.

Cafe het Wapen van Markelo

Zijn zoon Roelof (generatie IV.2) werd de stichter van het erve Roolfs welke tot 1910 recht tegenover het café stond aan de andere kant van de weg. Aldaar woonden vier generaties Lodeweges.

Erve Roolfs

In de tweede helft der 18e eeuw vestigde zich een tak Lodeweges en Lodewegens in Olst en in de 19e eeuw Lodeweges in Deventer en Amsterdam. Ook in Markelo en omstreken bleven er tot op heden velen wonen.
Verder een tak Lodeweeg in Eibergen waaruit begin 1800 een tak Lodewegen in Achtkarspelen is ontsproten; vervolgens is er nog een tak Lodeweegs in Neede.

Rond 1725 vestigden zich in Meppel de broers Gerrit (generatie IV.9) en Engelbert Lodewegen (generatie IV.11) ook afkomstig uit Gronau; er was een familierelatie met de Markelose tak.

Vele generaties waren wever van beroep. Enkele families zijn geemigreerd naar de USA.

In Nederland woonden de volgende aantallen personen met een der bovengenoemde namen:

Familienaamin 1947in 2007
Lodeweges231255
Lodewegen6889
Lodewegens11ca. 4
Lodeweeg109
Lodeweegs5355

Familie Boesink toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Boesink toegevoegd.

De oudste vermelding van het goed Bosinc is van 1427 in een document uit het archief van het Huis Almelo.
Het lag ongeveer links van het staalbedrijf ten Brinke vooraan de Kemperweg in Elsen.

Linksonder Rietman wordt later Hutteman genoemd aan Plasdijk 1.
In de 15e eeuw was een familie ten Tij de eigenaar van de boerderij, later een familie van Laer uit Haaksbergen. Vanaf de eerste helft der 17e eeuw behoorde het toe aan meerdere generaties van de familie van Rensen, die richters in Oldenzaal waren.
In 1789 kocht pachter Harmen Boesink het erf voor f 2600.

Uit de trouwboeken blijkt dat vele 2e huwelijken voorkwamen door overlijden van een der partners. Vele Boesinks werden dan ook niet oud.
De laatste bewoners waren t.g.v. een toendertijd heersende epidemie overleden: in december 1839 en januari 1840 overlijden 3 ongehuwde broers en een zuster Boesink. Zij waren dan ook de laatste bewoners van het erf en met hun overlijden stierf ook de Markelose naam Boesink uit.
De boerderij is kort daarop afgebroken en de bij het erve behorende gronden zijn toen versnipperd en aangekocht door eigenaren van omliggende boerderijen. Een belangrijk deel kwam toen in het bezit van de familie Rotman op Kempers.

Museum Eungs Schöppe bestaat dit jaar 50 jaar

Ter gelegenheid van dit heuglijke feit hebben zij een boek uitgebracht dat vanaf 23 april bij Boekhandel Prins te koop is en bij het Infocentrum in Markelo voor € 17,50. Ook kan het boek via hun e-mailadres besteld worden: info@eungsschoppe.nl

Het is een bijzonder mooi boek geworden met veel informatie over het bewaarde erfgoed van Markelo, zoals merklappen, knipmutsen, klederdracht, maar ook over het immateriële erfgoed zoals dook roll’n en het goastok maken. Over het museum is nog nooit eerder een boek verschenen. Daarom is het bijzonder dat de cultuur van Markelo hierin is vastgelegd. Erfgoed zorgt voor ontmoeting van heden met het verleden, met en voor dorpsgenoten.

Stichting Heemkunde Markelo heeft medewerking verleend aan dit boek en kan het van harte bij u aanbevelen.

Uitreiking cheques Plus Blankhorst

Na een aantal keren uitstel vanwege de corona heeft Henry Blankhorst zaterdag 22 januari 2022 de cheques uitgereikt van de Spaar je club gezond actie.

De Stichting Heemkunde Markelo viel een bedrag van €335 ten deel. We willen Plus Blankhorst bedanken voor deze mooie bijdrage.

Familie Odink / Ooink / Oo(i)nk op de Dijk toegevoegd

In de rubriek Markelose Families is de familie Odink / Ooink / Oo(i)nk op den Dijk toegevoegd.

Alle personen met een der bovenstaande namen hebben hun familienaam te danken aan en hun roots liggen op het aloude erve Oonk-Odink gelegen in de buurtschap Elsen bij Markelo.

Jan Oink (generatie VII.6) vestigt zich eind 18e eeuw op de boerderij genaamd “Op den Dijk” bij Rijssen en zijn nazaten noemen zich dan ook Oonk op den Dijk en Ooink op den Dijk.

Een andere familie komt via Diepenheim midden 19e eeuw terecht in Eibergen en zij noemen zich Ooink.

De boerderij, voor het eerst vermeld in 1381, was eeuwenlang een eigendom van het klooster Sibculo en Albergen. In 1797 koopt pachter Willem Odink het erve van de provincie Overijssel die eerder eigenaar was geworden. Thans is het een woonboerderij.

De namen Odink en Ooink komen overigens in den lande meer voor.

De volgende aantallen kwamen in Nederland voor in 1947 en in 2007:

Familienaam19472007
Odink259470
Ooink101149
Oonk op den Dijk1820
Ooink op den Dijk2240

Voor meer informatie over erve Odink zie boerderij Elsen nr. 5.3.030.