alles over de geschiedenis van Markelo
De uitslag van de Rabo ClubSupport 2024 is bekend. Stichting Heemkunde Markelo heeft een bedrag van € 435,62 beschikbaar gesteld gekregen voor de aanschaf van een nieuwe computer. We willen namens het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo de Rabobank Noord en West Twente bedanken voor deze sponsoractie en tevens iedereen die op ons heeft gestemd.
Van maandag 2 t/m dinsdag 24 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club. Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee. Kunnen wij op jouw stem rekenen?
Stem nu in de Rabo App (Kies Service, Stem op jouw club) of online op rabobank.nl/leden/clubsupport.
Leden die niet online bankieren, krijgen een mail of brief met hun stemcode en kunnen via een speciale stemsite stemmen.
Van 2 t/m 24 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club.
Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee met Rabo ClubSupport.
Kunnen wij op jouw stem rekenen?
In de rubriek Markelose Families is de familie Brinkers toegevoegd.
Brinkers is een typische Markelose naam die zijn oorsprong vindt bij twee (verdwenen) boerderijen met die naam.
De ene boerderij stond in de buurtschap Achterhoek aan de Luttekeveldweg en lijkt gesticht te zijn in het begin van de 17e eeuw en is rond 1870 afgebroken. Nazaten Brinkers vertrokken naar Vorden (later Zwolle), Lochem en naar de textielindustrie in Enschede. De huidige families Brinkers in Markelo stammen ook af van deze boerderij in de Achterhoek.
Het andere erve Brinkers stond in de buurtschap Stokkum en is rond 1705 gesticht door Jan Hungerink die dit boerderijtje bouwde nabij de Brink in de buurt Luttike Ende en dit is eveneens rond 1870 afgebroken.
Nazaten van deze tak vinden we o.a. in Diepenheim maar ook in Nederhorst den Berg waar vele generaties woonden.
Vervolgens zijn er nog een paar andere niet verwante takken Brinkers o.a. in Zegwaart/Zoetermeer met Duitse roots (Joost Harmen Brinkers geb. 1761 in Werne Munsterland) en in het oosten van het land een katholieke tak Brinkers eveneens afkomstig uit Duitsland.
Verspreid over Nederland waren er in 1947 229 personen met de naam Brinkers en in 2007 waren het 264 personen.
Het archief is in de zomermaanden gesloten van 17 juli t/m 2 september 2024.
Dankzij een ruime financiële bijdrage van het Cultuurfonds hebben we de aanschaf van een professionele A3 scanner kunnen bekostigen. Zo’n A3 scanner was een lang gekoesterde wens van SHM. Met deze A3 scanner kunnen we nu hele krantenpagina’s in een keer scannen.
Het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo wil namens alle medewerkers het Cultuurfonds bedanken voor haar bijdrage.
In de rubriek Bronnen: Rechterlijk Archief Kedingen staan, naast de al eerder geplaatste archieven van vrijwillige zaken, nu ook vermeld de contentieuze zaken, d.w.z. rechtszaken die hoofdzakelijk gaan over geldzaken zoals aanmaningen, schulden, panding/beslaglegging, erfeniskwesties en executoriale verkopingen. Het betreft de periode 1731-1811 van Elsen en 1690-1811 van Markelo, Stokkum, Herike en Kerspel Goor.
De uitslag van de Rabo ClubSupport is bekend. Stichting Heemkunde Markelo heeft een bedrag van € 286,98 beschikbaar gesteld gekregen voor de aanschaf van een nieuwe computer. We willen namens het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo de Rabobank Noord en West Twente bedanken voor deze sponsoractie. Uiteraard willen we ook iedereen bedanken die op ons heeft gestemd.
De lijst met sponsorbedragen voor Markelo:
| Sportclub Markelo | € 812,49 |
| Fanfare Markelo | € 631,28 |
| De Maarkelse Boake | € 413,82 |
| Molen van Buursink | € 371,53 |
| Gymnastiekvereniging Markelo | € 347,38 |
| JAM | € 323,22 |
| M.T.V.’65 | € 305,10 |
| De Biscaya’s | € 299,06 |
| Stichting Heemkunde Markelo | € 286,98 |
| EHBO afd. Markelo Diepenheim | € 274,89 |
| Markelose Motorclub Ons Genoegen | € 262,81 |
| PJGO Markelo | € 250,73 |
| Komiok Stokkum | € 226,57 |
| Stichting IJsbaan Markelo | € 214,49 |
| Buurtvereniging Herike-Elsen | € 202,41 |
| Paardrijden voor iedereen | € 202,41 |
| Vrouwen van nu Markelo | € 196,37 |
| Paarden- en Ponysport Markelo | € 190,33 |
| Museum Eungs Schöppe | € 178,25 |
| Nootzaak | € 172,21 |
| PSV Markelo | € 154,08 |
| Gospel koor Enjoy | € 148,04 |
| Buurtvereniging Markelosebroek | € 135,96 |
| Sportvereniging Markvogels | € 129,92 |
| Ouderenvereniging Markelo | € 129,92 |
| H.V.V. Markelo | € 117,84 |
| Folkloristische Vereniging Markelo | € 105,76 |
| ASVM | € 100,00 |
| Stichting Marklore | € 100,00 |
| Menclub Markelo | € 100,00 |
| Markelose Tafeltennis Club | € 100,00 |
| TTvW | € 100,00 |
| Stichting Markelosebroek | € 100,00 |
| Biljartvereniging De Kroon Markelo | € 100,00 |
| Stichting Beheer Eungs Schöppe | € 100,00 |
| Toneelvereniging Bilderdijk | € 100,00 |
| Oranjevereniging | € 100,00 |
| Stichting Dorpsraad Markelo | € 100,00 |
| Buurtvereniging Pothoek | € 100,00 |
De oude veldnamen die in Markelo eeuwenlang werden gehanteerd om de percelen te onderscheiden zijn grotendeels achterhaald en voor altijd digitaal vastgelegd. Ook de namen van boerderijen, gebouwen, landschappen, nederzettingen zijn inclusief een beschrijving en foto’s vastgelegd.
Kijk op Verhalend Landschap – veldnamen
Van maandag 4 t/m dinsdag 26 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club. Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee. Kunnen wij op jouw stem rekenen?
Stem nu in de Rabo App (Kies Service, Stem op jouw club) of online op rabobank.nl/leden/clubsupport.
Leden die niet online bankieren, krijgen een mail of brief met hun stemcode en kunnen via een speciale stemsite stemmen.
31 Markelose processen over de periode 1764-1810 zijn getranscribeerd. Ze zijn te vinden in de rubriek Transcripties processen.
Op zaterdag 15 april gen zijn op drie locaties in Markelo Stolpersteine geplaatst. Met het project Stolpersteine wil Stichting Heemkunde Markelo aansluiten bij de doelstelling om de in Markelo woonachtige Joodse families te herdenken die slachtoffer zijn geworden van het nazisme. Veertien Stolpersteinen met op elk steentje één naam, zijn vanmorgen door kunstenaar Gunter Demnig gelegd aan de Kemperweg 2, het Pastoriepad/Kaasplein en de Bergweg 30. Dit zijn de adressen waar de Joodse slachtoffers op dat moment in Markelo, woonachtig waren.
Deze Stolpersteine, ook wel struikelstenen genoemd worden gemaakt door kunstenaar Gunter Demnig. Op elke steen met een messing vlak staat de naam van één slachtoffer. De stenen liggen vlak in de straat en door de weerkaatsing van het licht vallen ze op. Als voetganger wordt je er naar toe getrokken, is het idee van Demnig. Het laat je stilstaan bij de steen en terugdenken aan de oorlogsjaren. Het struikelen wordt dan ook niet letterlijk bedoeld maar symbolisch.
Naar aanleiding van het plaatsen van de stolpersteine heeft onze stichting een boekje uitgebracht over de Joodse Markelose geschiedenis en informatie van de Joodse families die op deze stenen zijn vermeld.
Verkrijgbaar zolang de voorraad strekt in ons archief elke dinsdag en donderdagochtend voor de prijs van € 10.
In de rubriek Markelose Families is de familie Nijland – Elsen toegevoegd.
De naam Nijland komt in (het oosten van) Nederland bijzonder veel voor (in 1947 3540 personen en in 2007 5052).
Een andere grotere Markelose tak Nijland heeft de roots liggen op erve Nijland op de Langstraat.
De oorsprong van deze Elsense tak liggen op de erven Groot Bijsterman en Kleine Bijsterman of Nijland; deze zijn beide echter gelegen op Rijssens
grondgebied nabij de samenkomende grenzen van Rijssen, Elsen en Wierden (Enter)
Oudst gevonden voorvader is Hendrik Bijsterman die boert op (Groot) Bijsterman; echter zijn nazaten noemen zich ook Nijland.
Zijn kleindochter Berendina Nijland verhuist naar het nabij gelegen Klein Bijsterman bij haar huwelijk in 1747 met Rijssenaar Jan Lenfers. Deze Jan is de eigenlijk stamvader in rechte lijn van de meeste huidige Elsense Nijland’s, want zijn nazaten gaan zich ook Nijland noemen.
De uitslag van de Rabo ClubSupport is bekend. Stichting Heemkunde Markelo heeft een bedrag van € 286,45 beschikbaar gesteld gekregen voor de aanschaf van een nieuwe computer. We willen namens het bestuur van de Stichting Heemkunde Markelo de Rabobank Noord en West Twente bedanken voor deze sponsoractie. Uiteraard willen we ook iedereen bedanken die op ons heeft gestemd.
De lijst met sponsorbedragen voor Markelo:
| SC Markelo | € 751,89 |
| Muziekver.De Fanfare | € 522,12 |
| AED Markelosebroek | € 292,34 |
| Stichting Heemkunde Markelo | € 286,45 |
| WTC Markelo | € 286,45 |
| JAM | € 280,56 |
| Maarkelse Boake | € 280,56 |
| Buurtvereniging Herike-Elsen | € 262,89 |
| vrouwen van nu markelo | € 262,89 |
| EHBO VerenigingMarkelo Diepenheim | € 256,99 |
| Molen van Buursink | € 245,21 |
| Stichting IJsbaan Markelo | € 233,43 |
| PJGO Markelo | € 221,64 |
| Ponyclub Markelo | € 215,75 |
| Eungs Schöppe | € 209,86 |
| Komiok Stokkum | € 209,86 |
| Markelose Motorclub Ons Genoegen | € 209,86 |
| Paardensportvereniging Snorrewind | € 209,86 |
| Gymnastiekvereniging “Markelo” | € 203,97 |
| M.T.V.’65 | € 192,19 |
| RV Markelo | € 186,29 |
| Buurtvereniging Markelosebroek | € 174,51 |
| Markel-up | € 174,51 |
| Ouderenvereniging Markelo | € 150,94 |
| Motorcross Markelo | € 139,16 |
| Oranjevereniging Markelo | € 133,27 |
| Folkloristische Vereniging Markelo | € 127,38 |
| NooTzaak | € 121,49 |
| HERVORMDE VROUWEN VERENIGING | € 109,70 |
| Stichting Dorpsraad Markelo | € 109,70 |
| ASVM | € 100,00 |
| Buurtvereniging Pothoek | € 100,00 |
| idem | € 100,00 |
| S.V. Markvogels | € 100,00 |
| St. Paarden- en Ponysport Markelo | € 100,00 |
| Stichting Marklore | € 100,00 |
| TTvW Hof van Twente Triathlon | € 100,00 |
In de rubriek Markelose Families is de familie Potman toegevoegd.
Onderstaande personen genaamd Potman en Po(d)t hebben hun roots liggen en hun achternaam te danken aan de al lang verdwenen herberg de Oude of Kleine Pot, toen gelegen op de huidige splitsing Potdijk-Potkamp in Herike bij Markelo.
De Oude Pot zal ver voor 1600 al zijn gesticht; het huidige Cafe de Pot lijkt vooralsnog in de 17e eeuw te zijn ontstaan. Beide panden worden echter een paar eeuwen als cafe en herberg genoemd.
De Oude Pot is in de 80-jarige oorlog (1568-1648) verwoest geweest.
In 1682 zou een vrouw Stabbe eigenaar zijn van het pand en in 1752 een familie Sprakel uit Goor; in 1753 kopen pachters Jan Hofman en zijn vrouw Harmken Potman de herberg met enkele stukken grond voor f 550 van Sprakel.
Het is tot 1823 bewoond geweest door nazaten Potman, want in dat jaar verkoopt het echtpaar Holstege-Potman de boerderij/herberg aan Wolter Stoelhorst.
De bewoners van de Pot hadden nog al wat (huwelijks-)relaties met Holten. Aldaar noemden zij zich Pot of Podt en de in Markelo blijvende nazaten gingen als Potman verder door het leven.
De laatste bewoner van de Oude Pot was vrijgezel Gerrit Jan Schreurs die in 1955 overleed. Kort daarna is de boerderij afgebroken.
Het aantal personen in Nederland met de namen Potman en Po(d)t is overigens zeer talrijk:
| 1947 | 2007 | |
| Potman | 251 | 302 |
| Pot | 2773 | 3789 |
| Podt | 148 | 193 |
Van maandag 5 t/m dinsdag 27 september kun je weer stemmen op jouw favoriete club. Stichting Heemkunde Markelo doet ook weer mee. Kunnen wij op jouw stem rekenen?
Stem nu in de Rabo App (Kies Service, Stem op jouw club) of online op rabobank.nl/leden/clubsupport.
Leden die niet online bankieren, krijgen een mail of brief met hun stemcode en kunnen via een speciale stemsite stemmen.
In de rubriek Markelose Families is de familie Koelers toegevoegd.
Alle thans in Nederland wonende personen met de naam Koelers hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan het aloude erve Koelert gelegen in de buurtschap Herike nabij Markelo.
Rond 1706 kwam hier de in Haaksbergen geboren Roelof Horsting wonen; hij trok eerst een paar jaar in op het oudershuis van zijn vrouw erve Alink in Stokkum. De eerste generaties noemden zich Kuilmans of Koelman(s).
Zijn kleinzoon Jan Koelers (*ca1734, zie onder generatie II.3) stichtte in 1765 een nieuw boerderijtje aan de Rijssenseweg (later Vastert geheten, thans tuincentrum Bloemendal). Zijn weduwe Geertjen Bruil hertrouwde in 1770 met buurtgenoot Garrit Plasman en zijn nakomelingen gingen zich ook
Koelers noemen. Deze Garrit is de feitelijk stamvader van de huidige Koelers in mannelijke lijn.
Het oude erf Koelers is sinds 1772 (en tot op heden) bewoond door meerdere generaties Elkink.
Het aantal personen met de naam Koelers is de laatste decennia afgenomen: in 1947 waren het er 40
en in 2007 droegen 21 personen deze naam.
In de rubriek Markelose Families is de familie Kranenberg toegevoegd.
Veel personen met de naam Kranenberg, Klein Kranenberg, Kranenbarg, Weulen Kranenberg en Weulen Kranenbarg hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan een paar oude erven (Klein) Kranenberg in Vorden.
In Markelo vestigden zich drie verschillende takken uit Vorden en wel:
Nazaten van Jan Onstenk op Klein Kranenberg en wel Gerrit Kranenberg (generatie III.1) die zich circa 1772 vestigde in Kerspel Goor. Gerrit noemde zich aanvankelijk Klein Kranenbarg (of -burg) maar dat werd uiteindelijk Kranenberg. Vele Kranenberg’s van deze tak waren spoorwegarbeider/beambte.
Jan Kranenberg (generatie IV.5) die zich in 1850 vanuit Diepenheim vestigde op erve Hekhuis is Herike. Oudst gevonden voorvader in Vorden is Derck Cranenborg (zie vanaf blz 20).
Willem Klein Kranenberg die in 1918 ging boeren op Philipsburg/Flipborg aan de Twikkelerweg;
Hij kwam toen met zijn gezin van Ruurlo. Er is een verre familierelatie in de 17e eeuw met tak A.
In de rubriek Markelose Families is de familie Bolink toegevoegd.
De families met de naam Bolink hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan één
van de drie onderstaande erven.
In de buurtschap Achterhoek bij Markelo is een erve Bolink bekend vanaf 1381 waar het vermeld wordt in de registers en rekeningen van het bisdom Utrecht.
Het was eerst beleend aan meerdere generaties van de families Thye en Van Reede. In 1671 komt het in bezit van het nabij
gelegen huis Oldenhof. In 1816 kocht, bij een openbare verkoop, pachter Sanderman de boerderij wiens nazaten het nog steeds bewonen.
Het tweede erve Bolink was gelegen op de Elsener Borkeld en tot 1811 behorende onder het richterambt Kedingen, daarna Markelo. Het wordt voor het eerst genoemd in het vuurstedenregister van 1675 waarbij vermeld is dat het is afgebrand.
De Borkeld is oorspronkelijk een zanderig en onvruchtbaar gebied gelegen tussen Markelo, Holten en Rijssen waar nauwelijks bewoning voorkwam. Op het Markelose gedeelte waren Bolink, met het nabij gelegen erve Borkend, de enige twee oude boerderijen op de oorspronkelijke Elsener Borkeld.
Achtereenvolgende eigenaren van het erf waren de families Boekholt en Putman, vanaf 1750 een Holtense familie Schuitert en in 1864 kwam het in bezit van een familie Stam van de Rijssener Borkeld.
Bij een openbare verkoping in 1895 werd het gekocht door Teunis Aanstoot wiens nazaten het tot 1978 in bezit hadden.
Na de fusie in 2001 tussen de gemeenten Rijssen en Holten is een gedeelte ten noorden van de snelweg A1 waar ook Bolink lag onder deze nieuwe gemeente toegedeeld.
In 2005 is de boerderij afgebroken en vervangen door een landhuis.
Het derde erve Bolink is gelegen aan de westzijde van Holten aan de toenmalig genaamde Holterdijk en het wordt in de rechterlijke archieven van Holten reeds in het begin der 17e eeuw genoemd.
Begin 18e eeuw blijkt de boerderij eigendom te zijn van Odilia douairière gravin van Flodorf, vrouwe van Dorth; zij neemt namelijk in 1710 een hypotheek op het pand samen met een baron van Wassenaer Obdam, mogelijk een neef van haar.
In 1759 kwam het echtpaar Derk Jan Dikkers-Margaretha Vincent op de boerderij wonen. Dikkers was toen ook de eigenaar van het pand en hij werd ook wel met de dubbele naam Dikkers Bolink vermeld.
Het is opvallend zoveel tweede en derde huwelijken voorkwamen in de families Bolink.
Bijzonder veel Bolink’s waren als wever/fabrieksarbeider werkzaam in de textielindustrie van o.a. Nijverdal en in Twente. Ook werkten velen vanaf eind 19e eeuw als spoorwegarbeider-beambte.
Enkele families emigreerden naar Canada en de USA.
In 1947 kwam de naam Bolink 490 keer voor in Nederland en in 2007 waren er 640 personen met deze naam.
Opmerking: onderstaand vermelde drie genealogieën zijn na 1900 niet compleet.
In de rubriek Markelose Families is de familie Lubbers toegevoegd.
De familie Lubbers hebben hun roots liggen en hun naam te danken aan het erve Lubbers gelegen aan de Stationsweg te Stokkum.
De boerderij lijkt gesticht te zijn in de 16e eeuw maar behoorde eerst niet tot de grootste boerderijen; het was altijd eigendom van de bewoners.
In april 1942 is de boerderij afgebrand (niet door oorlogshandelingen) en ernaast weer herbouwd.
De sluitstenen van de oude boerderij zijn in het nieuwe pand wederom ingemetseld. Thans is het een woonboerderij
Begin 1800 vertrok een Derk Lubbers naar Geesteren en vele generaties waren daar timmerman. In Markelo lijkt de naam Lubbers te gaan uitsterven (althans met de roots op dit erve).
De naam Lubbers komt overigens veel voor in Nederland: in 1947 waren er 2619 personen met deze
naam en in 2007 was dit aangegroeid tot 4296 personen.